Przedmiotem pracy sa modelowe szkła o mieszanej więźbie krzemianowo-fosforanowej, modyfikowane dodatkiem pierwiastków niezbędnych w biologicznych procesach wzrostu roślin. Jako cel pracy przyjęto określenie wpływu składu chemicznego szkieł krzemianowo-fosforanowych, z układu SiO2-P2O5-K2O-MgO(-CaO), ze szczególnym uwzględnieniem wpływu MgO oraz CaO, na ich budowę wewnętrzną i aktywność chemiczną zarówno w warunkach symulujących środowisko glebowe, jak i w warunkach naturalnych. Część doświadczalna rozprawy objęła: 1) Opracowanie składów i syntezy szkieł modyfikowanych dodatkiem różnych makroelementów (K, Ca, Mg); 2) Określenie składu oraz struktury aktywnych szkieł metodami: analizy chemicznej (metoda rentgenowskiej spektroskopii fluorescencyjnej), spektroskopii absorpcyjnej w podczerwieni (FTIR), magnetycznego rezonansu jądrowego (MAS-NMR); 3) Badania nad trwałością termiczną i postępu krystalizacji wysyntetyzowanych szkieł przy użyciu metod: analizy termicznej (DTA, DSC) oraz dyfrakcji rentgenowskiej (XRD); 4) określenie aktywności chemicznej opracowanych szkieł poprzez zbadanie szybkości oraz mechanizmu ich rozpuszczania w wodzie, roztworze symulującym środowisko glebowe (2% wodny roztwór kwasu cytrynowego) oraz w naturalnym środowisku glebowym, w aspekcie określenia ich aktywności biologicznej, wykorzystując metody chemiczne i mikroskopowe (ICP-AES, SEM+EDS). Przeprowadzone badania nad wpływem wyprowadzonych kationów modyfikatorów do struktury szkieł krzemianowo-fosforanowych, pozwoliły na wyciągnięcie następujących stwierdzeń: 1) Opierając się na wynikach badań spektroskopii w podczerwieni (FTIR) stwierdzono, iż w strukturze badanych szkieł tworzą się domeny cechujące się pewnym stopniem uporządkowania podobnym do struktury związków krystalicznych powstających w czasie krystalizacji tych szkieł; 2) Zaobserwowane zmiany parametrów charakteryzujących przemiany fazowe zachodzące w trakcie ogrzewania analizowanych szkieł wytłumaczono w oparciu o charakterystykę wiązań chemicznych i oddziaływań atomów w strukturze badanych szkieł, wykorzystując parametry wprowadzone przez E.Görlicha; 3) Aktywność chemiczna szkieł krzemianowo-fosforanowych, podobnie jak i ich aktywność termiczna, zmienia się wraz ze zmianą proporcji pomiędzy składnikami ich struktury. Przebieg procesu rozpuszczania szkieł krzemianowo-fosforanowych wyjaśniono (podobnie jak to miało miejsce w przypadku ich krystalizacji) w oparciu o czynniki natury krystalochemicznej; 4) Wykazano, że pozornie różne właściwości szkieł jak ich aktywność termiczna i aktywność chemiczna, determinują siły wiązań chemicznych składników więźbotwórczych i modyfikatorów z atomami tlenu w obszarze mostków tlenowych, a także ich powinowactwo chemiczne; 5) Określono mechanizm oddziaływania roztworów glebowych na powierzchnię szkieł (...).