The article deals with a problem of using the theory of a speech act in analysis of Christian sacraments in religious studies. Author finds the concept useful for many reasons. Mostly, religious studies are free of problem of truth, because the theory tells only about felicity of creating beliefs or not. According to S. Tambiah, it lets us analyse the scale of magic in religious rituals, also Christian, like sacramental practice. In the article different sacramental theologies, like Catholicism, Orthodox and different Protestant religions (Calvinism, Lutheranism) are looked at in terms of illocutionary power of words used during rituals and their effectiveness. It lets us illustrate the historical process of decreasing of the magical element in interpretation of basic Christian rituals.

Artykuł poświęcony jest problemowi zastosowania teorii aktów mowy do religioznawczej analizy chrześcijańskich sakramentów. Autor uznaje przydatność tej teorii w badaniach z kilku względów. Przede wszystkim uwalnia ona religioznawstwo od problemu prawdy, bowiem mówi jedynie o fortunności (felicity) ustanawiania przekonań lub nie. Pozwala, idąc śladem Stanleya Tambiaha, dokonywać analizy skali magiczności w religijnych obrzędach, także chrześcijańskich, takich jak praktyka sakramentalna. W artykule dokonano przeglądu teologii sakramentalnych katolicyzmu, prawosławia i różnych ujęć protestanckich (kalwinizm luteranizm) pod względem mocy illokucyjnej słów wypowiadanych podczas nabożeństw i ich „skuteczności”. Pozwala to zilustrować historyczny proces zmniejszania się elementu magicznego w interpretacji podstawowych chrześcijańskich obrzędów.